شمارش معکوس ـ مهاجرت یا جابه‌جایی اجباری
بر اساس گزارش روزنامه حکومتی آرمان، در سال ۱۴۰۲ بیش از ۳۳۳ هزار نفر از ایران مهاجرت کرده‌اند که ۴۰ درصد از این جمعیت را افراد ۱۵ تا ۳۰ سال تشکیل می‌دهند. این آمار نگران‌کننده نشان‌دهنده افزایش روند مهاجرت جوانان و نخبگان ایرانی است که می‌تواند پیامدهای جدی برای آینده کشور داشته باشد.
دسته‌بندی مهاجران و دلایل مهاجرت:
مهاجران ایرانی عمدتاً شامل جوانان تحصیل کرده، نخبگان علمی و متخصصان در حوزه‌های مختلف هستند. دلایل اصلی مهاجرت این افراد عبارت‌اند از:
۱. مشکلات اقتصادی: نرخ بالای بیکاری، کاهش فرصت‌های شغلی مناسب و عدم تطابق مهارت‌های افراد با نیازهای بازار کار، بسیاری از جوانان را به فکر مهاجرت می‌اندازد.
۲. نبود فرصت‌های شغلی متناسب: عدم وجود فرصت‌های شغلی متناسب با رشد جمعیت، مشکلات موجود در بخش تولید و نیز ضعف در نظام آموزش و مهارت‌آموزی نیز از جمله سایر عوامل مؤثر بر وضعیت تازه‌واردان به بازار کار محسوب می‌شود.
۳. عوامل اجتماعی و سیاسی: علاوه بر مشکلات اقتصادی، برخی جوانان به‌دلیل موضوعات سیاسی و نداشتن آزادیهای اساسی در جامعه اقدام به مهاجرت می‌کنند.
مقایسه با کشورهای دیگر:
در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، سیاست‌های مؤثری برای جذب و نگه‌داشت نخبگان و جوانان اتخاذ شده است. برخی از این سیاست‌ها عبارت‌اند از:
۱. حمایت‌های مالی و تسهیلات ویژه: کشورهایی مانند کانادا و آلمان با ارائه بورسیه‌های تحصیلی، وام‌های کم‌بهره و تسهیلات مسکن، نخبگان را جذب و از مهاجرت آنها جلوگیری می‌کنند.
۲. ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب: این کشورها با سرمایه‌گذاری در بخش‌های فناوری و نوآوری، فرصت‌های شغلی متنوع و جذابی برای جوانان فراهم می‌کنند.
۳. محیط سیاسی و اجتماعی پایدار: ثبات سیاسی و اجتماعی، آزادیهای فردی و اجتماعی و احترام به حقوق‌بشر، از دیگر عواملی است که نخبگان را به ماندن در کشور ترغیب می‌کند.
نتیجه‌گیری:
مهاجرت گسترده جوانان و نخبگان ایرانی به دلایل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، زنگ خطری برای آینده کشوری است که به‌دلیل سرکوب آزادی‌ها به‌خصوص برای جوانان هیچ امکانی در کشور ندارند. در غیراین صورت، روند فرار مغزها ادامه خواهد یافت و توسعه کشور با موانع جدی مواجه خواهد شد.